Van Oekraïne naar een leven in Wageningen 
Ze komen uit Kyiv, de hoofdstad van Oekraïne met ruim drie miljoen inwoners de grootste stad van het land. De oorlog van Poetin dwong ze om Kyiv te verlaten. Moeder Nadiia en haar dochters Anna en Anastasiia kwamen op 6 maart 2022 via Polen naar Wageningen. Nadiia’s man is achtergebleven in Oekraïne, waar hij nu als militair meevecht tegen de Russen. Momenteel verblijft hij in één van de Baltische staten, waar hij een training volgt. Daarna keert hij terug naar het front. Er is elke dag contact met hem.

Toen het drietal aankwam in Wageningen werden ze onder gebracht bij een Wagenings gezin. Nadiia: “Dat heeft ons geweldig goed geholpen en het heeft ons erg goed gedaan! Wat een lieve mensen hier! We woonden hier vlakbij de Rijn”. Anna lacht: “Daar zagen we van die grote, mooie koeien! Nou, in zo’n grote stad als Kyiv kennen we dat niet! Hier is het allemaal lekker klein en dichtbij!” De drie zijn het er roerend over eens, dat ze zich in Nederland en in Wageningen helemaal veilig voelen. Ze hebben inmiddels al veel Wageningse contacten gelegd. Anastasiia: “We hebben nu al veel vrienden hier! Het is hier allemaal zó open! We kennen inmiddels ook Wageningers, die in Oekraïne gewoond hebben. Zij spreken onze taal! We voelen ons fantastisch opgevangen door Welkom in Wageningen”.

Inmiddels hebben de drie een onderkomen, waar ze zelfstandig wonen, samen met hondje Misty, dat onlangs in het gezin is opgenomen. De drie hebben familieleden vlakbij wonen. Nadiia: “Mijn zus met haar twee kinderen en mijn moeder wonen hier ook. Mijn broer en andere familieleden zijn daar nog. Zij hebben er principieel voor gekozen om samen in Kyiv te blijven”.

Ze missen hun stad: “Kyiv is een prachtige stad, dat zou iedereen moeten weten!” Anna is docent Engels in Kyiv. Ze helpt nu in de internationale schakelklas van scholengemeenschap Pantarijn. Anna studeert aan de universiteit van Kyiv. Ze studeert nu online. Moeder Nadiia is verpleegkundige. Haar diploma wordt hier niet erkend. Ze werkt nu als vrijwilliger in een zorginstelling in de regio. Ze zijn gelukkig met het feit, dat ze hier vrij zijn en volledig zichzelf kunnen zijn. “Maar wat valt hier veel regen!! In Oekraïne heb je écht vier seizoenen! En het fijne is: we hebben hier fietsen! Daar zijn we zo blij mee, want alles is hier heel vlak. Vorige jaar zijn we gelijk begonnen met fietsen”, zegt Nadiia.

De drie zijn blij met de hulp van gemeente, Vluchtelingenwerk en Welkom in Wageningen. Vorig jaar overleed hun opa, die ook in Wageningen was. “We zijn dankbaar met de ondersteuning die we hier in Wageningen daarbij hebben gehad”.

Hoe kijken ze naar de toekomst? Anna: “Er is hoe dan ook een toekomst: daar of hier, daar kunnen we nu nog niets van zeggen”. Moeder Nadiia volgt nu Nederlandse les. De drie spreken inmiddels behoorlijk goed Nederlands. Hun hoop is onverminderd gevestigd op een terugkeer naar hun stad, Kyiv. Ze zijn Wageningen dankbaar: “Wat een vriendelijke stad!” 

Die natuur toch….. 

Heerlijk! Lekker erop uit! De natuur in en je verbazen over wat er allemaal onder je neus komt: kleine dieren, grote dieren, bloemen, bomen, en .. ook mensen, soms geweldig mooie mensen! 

Maar dan… de natuur heeft zichzelf zó ingenieus in elkaar gezet, daar had hij niemand voor nodig, daar kan niets tegenop en daarvan snappen we nu nog niet eens de helft! Hoe meer je je verdiept in de natuur, hoe verder je kijkt, des te meer merk je, dat de natuur zichzelf perfect georganiseerd heeft: alles vernieuwt zich, het ontstaat, het wordt volwassen, het veroudert en het sterft, waarna de natuur zelf voor het opruimen zorgt en alle materie opnieuw in omloop brengt. Niks vuilstort, niks afvalverbranding, niks gif of milieuramp… gewoon een geoliede kringloop.

Toen was daar de mens, zichzelf uitroepend tot het machtigste wezen in diezelfde natuur, de ‘baas’ over de natuur. Had de natuur dat maar van tevoren geweten, dan had hij waarschijnlijk wel maatregelen genomen… (Ach, misschien doet hij dat nog wel…).  

Teveel auto’s …… 

Je leeft echt heel bewust … vind je 
de wereld is jouw zorg … denk je 
de natuur zit diep in jou … vind je 
wat Greenpeace doet is goed … denk je 
de aarde moet gered … vind je 
je maakt bewust geen troep … denk je 
je kijkt goed om je heen … doe je 
de toekomst is een zorg … weet je 
wat moeten we nu doen? … denk je 
het komt steeds dichterbij … weet je 
de wereld piept en kraakt .. …. denk je 
we lopen ermee vast … weet je 
vakantie is heel fijn … denk je 
het vliegtuig … dat mag wel …denk je 
jouw invloed is heel klein … vind je 
maar thuis doe je je best… vind je
ach, dat vliegen moet kunnen … denk je 
maar als ik terug ben doe ik aan ‘milieu’ … denk je 
ja, het is een groot probleem … weet je 
er zijn veel te veel auto’s … vind je 
“Behalve die van mij…..”. 

“Vrijheid is de basis van een gelukkig leven!”

Nieuwe Nederlanders, in dit geval nieuwe Wageningers. Mensen, die vanuit het buitenland naar Wageningen zijn gekomen en hier hun leven verder inhoud willen geven, voornamelijk omdat zij om de een of andere reden hun vaderland moesten ontvluchten.  

Hier vertellen zij hoe zij hun plek hier hopen te vinden en hoe ze op de een of andere manier hun steentje aan de Wageningse samenleving bij willen dragen. Vandaag: Morteza Hasaninejad. Hij ontvluchtte Iran na de dood van Mahsa Amini, de Iraans/Koerdische vrouw, die werd opgepakt omdat ze volgens de zedenpolitie haar hoofddoek (hidjab) niet volgens de regels droeg. Ze stierf in gevangenschap na ernstige mishandelingen. Haar dood ontketende veel protest in Iran. Morteza is nog maar een paar maanden in Nederland: “Via sociale media en een buitenlandse Iraanse zender ging haar dood de hele wereld over, iedereen wist nu: dit is er aan de hand in Teheran. Als een onschuldige vrouw zo maar wordt vermoord door een totalitair regime, dan is het genoeg, dan is het geduld van veel mensen op! Vandaar de volledige aandacht”. Net als veel landgenoten kan ook hij zijn mond niet houden: “Wanneer je niets zegt, ben je medeplichtig. Ik ben volledig tegen dit regime, dat ook nog eens Poetin ondersteunt in zijn oorlog met Oekraïne. Ja, Iran is een geweldig mooi land met een verschrikkelijk regime”. Niemand wil zijn familie in de steek laten, maar dat moment kwam bij hem toch: “Ze waren naar mij op zoek; ik had geen keus. Veel mensen verdwenen spoorloos. Ik ben alleen gevlucht. Onderweg trof ik landgenoten met wie ik verder vluchtte, ja, dat was een loodzware weg door diverse landen, waarbij ik me nooit veilig heb gevoeld. Onderweg trof ik veel lotgenoten uit divers landen, die de loodzware weg ging om de grens van vrijheid te bereiken”, vertelt Morteza Hasaninejad in Wageningen, waar hij inmiddels een paar maanden verblijft. Zijn eerste stop in Nederland was in Ter Apel. Nog steeds is het moeilijk: “Via sociale media word ik vanuit Iran bedreigd, omdat ik nieuws deel”. In Wageningen voelt hij zich veilig. Morteza: “Hier is het vreedzaam, mooi groen en ik ontmoet veel aardige mensen. Het feit dat men hier veel om het milieu geeft spreekt mij aan. Ondanks het feit dat ik hier nog maar kort ben, voel ik me hier thuis!”  

Milieu 
Hij zet zich inmiddels milieubewust in voor Wageningen Schoon. Morteza Hasaninejad vindt het jammer dat hij hier als vluchteling niet veel mag doen: “Ik zou graag met veel energie aan de slag gaan! In Iran was ik lasser en schilder. Met hart en ziel zou ik theatermaker willen zijn, filmmaker of fotograaf. Men zou de verborgen talenten van de vluchtelingen hier moeten benutten! Dat is mooi voor iedereen!” Hij verstaat inmiddels een aardig woordje Nederlands. Met een paar mensen heeft Morteza onlangs een expositie georganiseerd, die volledig gewijd was aan de huidige situatie in Iran: “De mensen hier moéten weten wat daar aan de hand is! Je moet je blijven verzetten!” Stilzitten is er voor Morteza Hasaninejad niet bij. Zo was hij actief als vrijwilliger bij het Belmondo Festival en hij werkt mee aan het fietsenplan van Welkom in Wageningen. Zijn conclusie: “Ik probeer hier veel te doen op deze mooie plak. Wageningen is de meest veilige plek die ik tot nu toe ken!” 

Column tijdens Een Goed Gesprek onder de Linden op woensdag 10 mei 2023

We kennen in onze taal allemaal het gezegde ‘Het is geven en nemen’. Deze uitspraak hebben ze volgens mij indertijd niet goed bedacht, want… nemen is iets actief naar je toe halen. Nee, veel beter zou zijn: ‘Het is geven en ontvangen’. Dat voelt beter, want je moet altijd maar afwachten wat er na iets gegeven te hebben, naar jou toekomt. Ik hoop, dat wat ik hier vertel, goed naar jou toekomt.  

Loop ik door de winkelstraat, zie ik overal aanbiedingen vanuit alle hoeken en gaten naar mij schreeuwen: “Neem mij mee, dan krijg je er twee!” Reclame… geld verdienen….. prikkelen, maakt niet uit hoevéél je koopt, àls je maar koopt!! Dat is in mijn beleving altijd de achterliggende boodschap.  

We leven met een hele hoop mensen op een klein wereldbolletje en al die mensen willen het allemaal tussen aanhalingstekens ‘goed’ hebben. Bij veel mensen is het besef inmiddels ingedaald, dat we voorzichtig moeten zijn met wat er groeit en bloeit, met wat er in de grond zit en dat we op de rem moeten trappen.  

Als je goed oplet kun je de aarde af en toe horen piepen en kraken van inspanning… Maar nee hoor… We hebben wereldwijd juist een enorme industrie opgetuigd, de reclame-industrie, die maar op één ding uit is: “Kom hiér met je geld!” Geld verdienen, steeds meer, en liefst nog wat meer erbij, maakt niet uit, als je maar verdient. Vraag het maar aan Lionel Messi, die 400 miljoen per jaar kan verdienen in Saoedi-Arabië. Of aan Shell, Ahold, Unilever of Heineken. Het aantal miljonairs in ons land neemt in de laatste jaren steeds verder toe… Het is blijkbaar zo: heb je veel geld.. dan wil je alleen nog maar veel meer. Een eyeopener was voor mij een paar jaar geleden de ramp met dat Chinese containerschip vlakbij de Waddeneilanden. Wij kwamen heel wat kinderkleding tegen op het strand van Terschelling.. Wat is de zin van al die spullen, waarom…? De grote loterijen maken me horendol met hun reclames (‘Kom hiér met je geld!’). Zo kan ik eindeloos doorgaan: reclames over brillen, gehoorapparaten, goksites, supermarkten, webshops vervuilen de media.  

In de oudheid werd geld bedacht, als een middel om het allemaal wat hanteerbaarder te maken, zodat je makkelijker kon handelen met elkaar, maar niet als doel om er zoveel mogelijk van te bezitten. Nu is geld geen middel meer, het is voor velen een doel geworden (projectontwikkelaars, pandjesbazen, beleggers…). Daarmee is geld in mijn ogen op deze manier een ander woord voor ego geworden. De andere helft is van de andere 99 procent. De rijkste 75 miljoen mensen in de wereld hebben evenveel als de rest van de mensheid. De rijkste 0,1 procent van Nederland heeft 11 procent van alle vermogen. Als ze sterven, want dat doen óók zij, gaan ze… zonder zakken… Ilja Leonard Pfeiffer zei het mooi in het tv-programma ‘Zomergasten’: “Vrijheid kan alleen vrijheid zijn als je bij alles wat je doet eerst aan de ander denkt”. Daar zit de kneep. Het leven is écht heel eenvoudig, wanneer je éérst die ander ziet staan. Het is allemaal niet zo ingewikkeld… Is aan anderen denken nou écht zo moeilijk? (Een heel naar woord vind ik: beleggers.…) Ik heb liever te maken met delers, mensen die weten wat delen is. Een beetje nederigheid op zijn tijd is zo slecht nog niet.  

Een bijzonder woord: is flatie. Kun je van alles aan vastplakken: inflatie, krimpflatie… De FNV kwam met het begrip graai-flatie..: vraag het maar aan de grote ondernemers met veel marktmacht, die de inflatie gebruiken om toch nog even extra tot prijsverhogingen te komen. Dat merken de mensen toch niet… Waaróm? Logisch dat veel zaken zo’n 25% duurder zijn geworden. Waaróm moet er zoveel winst gemaakt worden, daar waar steeds meer mensen bezwijken onder te zware lasten, te dure levensmiddelen, ..? Een miljoen mensen leven inmiddels onder de armoedegrens. Zij hebben geen enkele keus, zijn afhankelijk van de grote ondernemers. Winstbejag, winstzucht… Veel geld gaat naar topmanagers, aandeelhouders.. Teun vd Keuken zei het zó in de Volkskrant: “Bedrijven worden rijker, terwijl klanten en werknemers weer worden genaaid”. Hebzucht heeft veel gezichten, gaat soms heel ver, is vaak lelijk, soms heel lief, maar geraffineerd. Je moet steeds letterlijk op je TELLEN passen.  

In een arm land als India groeit het aantal miljardairs tegen de klippen op. Het is een kwestie van verdelen: ‘samen zullen we alles delen, ik een beetje meer dan jij’. (…of tóch niet…?) Waar de een veel krijgt, móet het wel ergens anders weggehaald worden. Het werkt als communicerende vaten: ik meer, jij minder….. Oxfam Novib rekende voor, dat de tien rijkste mannen ter wereld hun vermogen sinds het uitbreken van de coronacrisis hebben zien verdubbelen tot 1,5 biljoen dollar. Dat heet volgens mij verrijken. Maar is dat de échte rijkdom? Dacht het niet. Rijk kun je alleen maar zijn wanneer je beschikt over de volgende eigenschappen: empathie, sociaal gevoel, oog voor de ander. Het betekent, dat 1% van de wereldbevolking ervoor zorgt, dat het bij de andere 99% vandaan moet komen. Deze laatste groep levert dus steeds verder in. Zo lang het grote ‘Ik’, het ego, de dienst uitmaakt bij de vermogenden, blijft deze situatie bestaan en wordt er niets gedeeld.  

Wat ik je nu voorlees komt uit De Telegraaf: “Werkende armen zijn in ons land werkelijkheid geworden door wanbeleid, door politici die niets om armen geven. De kloof tussen ’hoog’ en ’laag’ – qua inkomen, opleiding, maatschappelijke waardering, kansen en levensverwachting – is immens. Kijk naar alle crises die de opeenvolgende kabinetten Rutte veroorzaakten en die het niet kunnen oplossen en je hebt de realistische basis van volkswoede in beeld. Die woede is, gelukkig, aan de magere kant. Het is zo bijzonder, dat we in een land leven waar armoede en (kansen)ongelijkheid zo spectaculair groeien, terwijl het kabinet oplossingen eerder tegenwerkt dan aandraagt, … dat we zo rustig en afwachtend blijven, met als hoogste eis: nieuwe verkiezingen. Het vertrouwen in de politiek is nog nooit zo laag geweest, rapporteert het Sociaal Cultureel Planbureau. Daarentegen blijkt het vertrouwen in de democratie de laatste strohalm”, aldus columnist Nausicaa Marbe in de Telegraaf.  
Ja, ooit draaide de wereld om zijn as…, nu om geld. Dat gaat natuur en milieu vroeg of laat de kop kosten. De reclame-industrie heeft zich tot een machtig, moeilijk te vermijden apparaat ontwikkeld. Maar waaróm zou je eigenlijk reclame moeten maken? Wat is daarvan de zin? Koop wat je écht nodig hebt en niet: 2 halen 1 betalen. Supermarkten zouden kortingen, aanbiedingen moeten afschaffen. Laat iedereen de wérkelijke prijs betalen en lever die aanbiedingen, die acties dan af bij de voedselbanken…, want we laten steeds méér mensen minder mee-eten uit de ruif. Inmiddels zijn veel mensen afhankelijk van de voedselbank. Er zullen misschien wel voedselbanken bijgebouwd moeten worden. De Telegraaf kwam met een onderzoek van de Consumentenbond: in de supermarkt zijn de prijzen bij afrekenen soms hoger, dan op de schap bij het product vermeld staat. Waaróm? Omdat we niet opletten…  

Er is een grote groep mensen bezig met alleen maar overleven. Maar daar duikt dan weer een schuldenindustrie bovenop: deurwaarders, incassobureaus. We hebben vanuit Den Haag hier niks aan liefdadigheid…., er is een grote behoefte aan… beleid, waarmee iedereen op eigen benen kan staan. 
Moeten we de aarde dan dood- of leegverkopen? Veel mensen ergeren zich aan de reclameboodschappen, die de hele dag om je kop zeuren. Niks van wat daar voorbij komt, heb je écht nodig…. Daar heb je het woord: nodig.. nood!  

De aarde heeft óns nodig om haar te helpen in haar voortbestaan. Willen we de aarde weer op adem laten komen, dan moeten we helemaal van die reclame-industrie af. Ja, het zal een flink aantal mensen hun baan kosten, dat moet dan maar, maar zó doorgaan gaat ons allemaal op den duur alles kosten…. staan we samen met lege handen en een afgepeigerde aarde. Heb ik het nog niet gehad over al dat heen en weer vliegen over de wereld, over vliegvakanties, waar ‘we zogenaamd recht op hebben en hard voor gewerkt hebben’.  Daar krijg je dan van die mooie witte strepen van in de lucht…. Weet je nog die mooie helderblauwe luchten tijdens de lockdown..? 

Een mooie metafoor van de huidige maatschappij vind ik de iPhone… I, I, ik, ik, de ik, het ego.. Komt er ooit een WePhone..? Ik ben ervan overtuigd, dat een ik-samenleving onvermijdelijk leidt tot eenzaamheid. 1,6 miljoen Nederlanders zijn inmiddels eenzaam. 

Vroeg of laat zullen we er met elkaar aan moeten geloven en een keus moeten maken: gaan we de ene kant op: eco-logisch? Of de andere kant: ego-logisch? Ego-logisch: …genieten..?, consumeren, profiteren vanachter je oogkleppen, totdat de boel spaak loopt? Eco-logisch: met beleid en respect alleen dat gebruiken wat je écht nodig hebt. Dan blijkt er opeens voor iederéén meer dan genoeg te zijn…. In deze tijd is het voor velen ieder voor zich, aangejaagd door sociale media, overspannen consumptiegedrag en een groot opgetuigde reclame-industrie. Geeft niet wàt je koopt, àls je maar koopt…  

In de oudheid won de mensheid aan kracht door samenwerking, dingen samen te doen. Dolfijnen verstaan deze kunst ook. Zo was het vangen en het slachten van een mammoet het werk van een groep, in het belang van de hele groep. In je eentje was zoiets onmogelijk en komt er niets van terecht. Een samenlever staat sterker.  
Herinner je je het nog? Op de lagere school, de basisschool, werd je dagelijks bezig gehouden met rekenen. Of je het nou leuk vond of niet, je moest ervoor zorgen dat je de basisprincipes tot je nam. Zo waren daar de tafels en op een later moment waren daar de deelsommen. Dat waren de tafels achterstevoren. Tot zover is het allemaal nog te overzien. 

Maar daar kwam het grote delen: de staartdeling. Grote getallen werden in een grote staart gesloopt tot kleine stukjes. Ik heb daar in mijn beroepsperiode als leerkracht flink in meegedaan. Conclusie: als je gaat delen, dan wordt het steeds minder. Totdat het helemaal op is…  

Maar dan… zoetjesaan… ontdek je, dat er ook een andere manier van delen is… Wie veel bezit, heeft veel ruimte en personeel nodig om het allemaal te bewaren en te beveiligen. Hoort erbij. Maar wat nou als je van alles wat je hebt zo af en toe eens iets aan een ander geeft, iemand die het heel goed kan gebruiken? Dan zie je, dat delen iets heel anders kan betekenen: als je deelt wordt het meer! Je verrijkt er iemand mee. Neem een voorbeeld aan de dieren, die halen niet meer uit de natuur dan ze echt nodig hebben… Vindt de natuur fijn, omdat ze dan het tempo kan bijhouden. Op=op… Ik ben ervan overtuigd, dat kiezen meestal NEE zeggen moet zijn. 

De oogkleppen moeten af, eigen gewin leidt vroeg of laat tot verlies… Verbeter de wereld, begin met mezelf en laat de aarde weer rustig rondjes om zijn as draaien.  

Dank je wel..! 

De Vreugde van het Geven

Drie portretten van Wageningers

Portretschilder Gonneke de Haan heeft als project drie grote olieverfschilderijen gemaakt van drie Wageningers: Wilma van Brakel, Zennu Haile Michael en Jan Boer. De schilderijen worden geëxposeerd bij Thuis Wageningen en in de Wageningse bibliotheek. Daarna komen ze steeds op wisselende locaties te hangen. Naast de schilderijen hangen drie uitgewerkte interviews, die een helder beeld van de drie Wageningers geven over de wijze waarop zij in het leven staan.

Dit project is ontstaan naar aanleiding van een oproep van de gemeente Wageningen aan kunstenaars om projecten in te dienen met een maatschappelijk verbindend karakter, in het kader van de Ondersteuningsmaatregelen in coronatijd aan Wageningse Makers. Gonneke de Haan vatte de koe bij de hoorns en schreef een voorstel, dat resulteerde in deze prachtige portretten en interviews.

Het interview van Jan is hier te lezen.

Motivatie van het project

Motivatie achter het project: de kunstenaar ervaart de wereld als een samenhangend geheel, een gemeenschap waarin mensen zowel van elkaar, als van de natuur afhankelijk zijn. Ze bekijkt de wereld relationeel en wil graag de nadruk leggen op wat ons verbindt. Gonneke: “In ons dagelijks leven worden we gebombardeerd met negatief, alarmerend en troosteloos nieuws. Dit heeft invloed op hoe wij het leven ervaren en het kleurt onze mening. Het continu gevoed worden met boodschappen waarin angst de boventoon voert, schept een maatschappij van wantrouwen waarin mensen zich verbaal, emotioneel en materialistisch wapenen tegen elkaar. Er ontstaat een ‘Ieder voor zich’- cultuur. Het ‘presteren’ en ‘excelleren’: gedrag dat bij ons in het westen hoog in het vaandel staat, maakt het er niet beter op…In plaats van verbinding met onze medemens schept dit competitieve gedrag verwijdering van onze medemens. Het ontstane gevoel van eenzaamheid en ongeluk proberen we vervolgens te verdoven met consumeren. Dit overmatig consumeren put de aarde en haar natuurlijke hulpbronnen uit, duidelijk een doodlopende weg.”

Geven schept vreugde

Maar wat schept dan wél verbinding en biedt een alternatieve benadering? “Geven schept vreugde en verbinding. Geven werkt als het onvoorwaardelijk gebeurt. Dat betekent dat je er niks voor terug verwacht. Het komt uit je hart. Je draagt iets bij aan het geluk van de ander. Als je geeft gebeurt er iets bijzonders: Als je geeft raak je niks kwijt, je krijgt op wonderbaarlijke wijze meer...”.

Omdat de kunstenaar graag uit ervaring wil horen ‘hoe geven werkt en waarom mensen het doen’ heeft Gonneke drie Wageningers, die veel geven, geïnterviewd. Ze is benieuwd naar de beweegreden van deze mensen en wil de werking van geven onder de aandacht brengen.

Portretschilder Gonneke de Haan

Gonneke de Haan is portretschilder en woont en werkt in Wageningen. Ze maakt portretten in opdracht en geeft les in haar atelier in de Nude. Haar werk is maatschappelijk geëngageerd. ´Ik zou graag een mooie projectroute door de stad willen maken, ik hoop dat men blij wordt door het lezen van de interviews. Zo word je onderdeel van de gemeenschap. Als je ziet hoe een ander goed doet, maakt je blij. Ik hoop dat het nu tijd is voor een ‘geef-virus met aandacht voor elkaar”, aldus Gonneke. Kijk op www.gonnekedehaan.nl. De interviews zijn te beluisteren op Spotify: ‘De Vreugde van het Geven‘.

Nieuwe Nederlanders, in dit geval nieuwe Wageningers. Mensen, die vanuit het buitenland naar Wageningen zijn gekomen en hier hun leven verder inhoud willen geven, voornamelijk omdat zij om de een of andere reden hun vaderland moesten ontvluchten. In deze serie ‘Eigen inzet maakt het verschil’ vertellen zij hoe zij hun plek in Wageningen hopen te vinden en hoe ze op de een of andere manier hun steentje aan de Wageningse samenleving bij willen dragen.

Vandaag Salman Roshan, afkomstig uit Afghanistan. Als puber werd hij in 2013 gedwongen om zijn geboorteland te ontvluchten. “Voor geld kun je in Afghanistan alles. Ik zag, dat een steenrijke, belangrijke man dingen doen, die absoluut niet kunnen. Ik vertelde dat aan anderen en al gauw kwam hij erachter, dat het van mij kwam”.

Lang verhaal kort. Het gezin van Salman kwam hierdoor in de grootst mogelijke problemen in een land waar het al niet makkelijk loopt. “We waren bang dat er iets met ons zou gebeuren. Daarom vluchtten we met elkaar naar Iran, waarna ik in 2013 in Nederland terecht kwam als enige van ons gezin. Ik was eenzaam, vond het zwaar, ik was angstig, begreep de taal niet. Ik kwam in het asielzoekerscentrum terecht, waar ik positieve herinneringen aan heb”.

Salman werkte in Afghanistan samen met zijn moeder, die kleermaker was, een passie die hij nu in Wageningen professioneel beoefent. “Toen ik hier was ging ik naar school, maakte veel contact met anderen. Ik wil heel graag hier blijven. Ik heb de internationale schakelklas in Maastricht gedaan, vond een studio, heb in de horeca gewerkt en ik volgde een sportopleiding bij het CIOS”. Hij werkte in een kledingatelier en sportte veel.

Sinds juli van dit jaar woont Salman Roshan in Wageningen. Hij werkt in De Gouden Schaar, de zaak waar je kleding kunt laten herstellen. “Ik ben hier terecht gekomen via een vriend uit Rhenen. Ik mis mijn moeder enorm, ze zou trots op me zijn, maar het is voor haar onmogelijk om hier te komen. We skypen bijna dagelijks met elkaar”.

Salman kijkt vooruit: “Mijn toekomst ligt echt in de kleding! Heel graag droom ik ervan om een eigen kledinglijn te ontwikkelen, want ik vond het fijn om mensen heel mooi en tevreden te maken. Ja, in Wageningen voel ik me helemaal vrij en veilig. Je kunt hier zeggen wat je wilt, wat absoluut niet kon in Afghanistan. Het grote verschil met daar is, hier kunnen zeggen en doen wat je wilt. Ik wil hier in Wageningen een goed mens zijn, dat zich nuttig kan maken voor de samenleving. Dan vind ik ook heel mooi het internationale karakter van deze stad. De hele wereld is hier bij elkaar in één stad!”

Salman gunt iedereen een goed, vrij en actief leven: “Ik ben ook een mens, we zijn allemaal overal gelijk. Helaas heb ik niet het geluk gehad om hier geboren te worden..!”

Nieuwe Nederlanders, in dit geval nieuwe Wageningers. Mensen, die vanuit het buitenland naar Wageningen zijn gekomen en hier hun leven verder inhoud willen geven, voornamelijk omdat zij om de een of andere reden hun vaderland moesten ontvluchten. Hier vertellen zij hoe zij hun plek hier hopen te vinden en hoe ze op de een of andere manier hun steentje aan de Wageningse samenleving bij willen dragen.

Vandaag: Tareq Salah Aziz, afkomstig uit Jemen. Hij is er geboren en getogen. Hij was docent aan de universiteit in de hoofdstad Sanaa. “Vanwege de oorlog in Jemen was ik over heel veel zaken kritisch. Dat uitte ik op facebook”. Dat bracht hem direct in de problemen. Hij werd ondervraagd over waar hij wel mee bezig was en dus werd de grond te heet onder zijn voeten. “Ik besloot te vluchten, ik moest mijn auto, alles, achterlaten. Via Aden kwam ik terecht in Maleisië, daar kon ik zonder visum naar toe”. Daar kon hij zijn studie vervolgen. Vanwege de coronapandemie verloor hij er zijn baan. “In Nederland woonden vrienden van mij. Ik ben daarom hier gekomen in een land met in Wageningen, van horen zeggen, de beste universiteit. Ja, ik heb geluk gehad dat ik hier nu mag zijn”, aldus Tareq. Hij mist zijn familie: “Ik bel ze elke dag. Mijn vader is vorig jaar overleden, daar kon ik niet bij zijn. Ik mis mijn land, ik heb daar alles en ik had mooie plannen voor een mooie toekomst als docent hydrologie aan de universiteit. Tja, wanneer ze het heel zouden laten, zou Jemen een prachtig land zijn…” Nu is hij in Wageningen. De wens van Tareq Salah is om hier aan de slag te gaan aan de universiteit: “Ik wil zo graag bij de WUR werken, maar dat heeft tijd nodig. Ja, ik voel me hier goed”. 

Buddy

Om snel te kunnen integreren heeft hij zich aangesloten bij het ‘buddy to buddy’-project, waarbij nieuwe Nederlanders gekoppeld worden aan iemand anders om je nieuwe stadsgenoten te leren kennen, opdat iedereen een volwaardige plek in zijn nieuwe woonplaats krijgt. In zijn geval werd Tareq gekoppeld aan Aletia Shaw, woonachtig in Wageningen en afkomstig uit het Engelse Bristol. Aletia: “Ik zit in dit project, dat mijn wereld hier enorm heeft vergroot, want er is hier een heleboel te ontdekken. Ik heb vanaf mijn begin hier direct gewerkt aan integratie. Je leert meer -Nederlandse en buitenlandse- vrienden kennen en je leert de cultuur hier kennen. Het bevalt mij hier geweldig, er is een boel te ontdekken en ik hoop Tareq daarbij flink op weg te kunnen helpen! Gelukkig is hij heel gemakkelijk in het maken van contacten”. Over zijn toekomst zegt Tareq: “Ik hoop mijn studie hier te kunnen oppakken. Ik wil graag terug naar Jemen, maar dat zit er niet in. Ik voel me hier heel vrij en ik werd hier direct heel positief ontvangen door veel mensen. Met mijn opleiding hydrologie wil ik Nederland graag verder helpen op het gebied van de waterhuishouding, want dat is hier een groot probleem geworden”. Tareq Salah Aziz: “Ik hou hier van deze fietsende samenleving, waar ’s avonds alle gordijnen gewoon open blijven! Je kunt bij iedereen dan gewoon naar binnen kijken!”

Zij verdienen 15.000 dollar per seconde

Een miljard euro extra winst per dag…. Waar gaat het over? Wereldwijd zo’n 2200 miljardairs hebben een gezamenlijk vermogen van ver boven de 9000 miljard euro. Maar sinds corona neemt dat vermogen voor een aantal van hen met een miljard euro per dag toe.

Jeff Besos, eigenaar van Amazon, bezit veel meer dan 200.000.000.000,00 dollar. Mark Zuckerberg van Facebook heeft meer dan 100.000.000.000,00 dollar. Voetballer Lionel Messi verdient per week minimaal 1.000.000 euro. In een arm land als India groeit het aantal miljardairs tegen de klippen op. De rijkste één procent van de wereldbevolking bezit inmiddels ruim de helft van al het vermogen op aarde. Het is een kwestie van verdelen: ‘samen zullen we alles delen, ik een beetje meer dan jij’. (…of tóch niet…?)

Waar de een veel krijgt, móet het wel ergens anders weggehaald worden. Het werkt als communicerende vaten: ik meer, jij minder….. Het moet toch érgens vandaan komen.. Zo’n inkomensongelijkheid is een enorme aanjager van oorlogen. Oxfam Novib rekende voor, dat de tien rijkste mannen ter wereld hun vermogen sinds het uitbreken van de coronacrisis hebben zien verdubbelen van 700 miljoen dollar tot 1,5 biljoen dollar. Deze mensen verdienen per seconde 15.000 dollar… Dat heet verrijken. Maar is dat échte rijkdom? Dacht het niet.

Rijk kun je alleen maar zijn wanneer je beschikt over de volgende eigenschappen: empathie, sociaal gevoel, oog voor de ander. Het betekent, dat 1% van de wereldbevolking ervoor zorgt, dat het bij de andere 99% vandaan moet komen. Deze laatste groep levert dus steeds verder in. Zo lang het grote ‘Ik’, het ego, de dienst uitmaakt bij de vermogenden, blijft deze situatie bestaan en wordt er niets gedeeld.
In deze tijd is het voor velen ieder voor zich, aangejaagd door sociale media, overspannen consumptiegedrag en een groot opgetuigde reclame-industrie. Verantwoordelijke burgers zijn verworden tot consumenten. Geeft niet wàt je koopt, àls je maar koopt… In de oudheid heeft de mensheid aan kracht gewonnen door samenwerking, dingen samen te doen. Dolfijnen verstaan deze kunst ook. Zo was het vangen en het slachten van een mammoet het werk van een groep mensen, in het belang van de hele groep. In je eentje was zoiets onmogelijk.
Middel, doel
In de loop der tijd werd het geldsysteem bedacht, als een middel om het allemaal wat hanteerbaarder te maken, zodat je makkelijker kon handelen met elkaar, maar niet als doel om er zoveel mogelijk van te bezitten. Nu is geld geen middel meer, het is voor velen een doel geworden (projectontwikkelaars, pandjesbazen, beleggers…). Daarmee is geld een ander woord voor ego geworden. De andere helft is van de andere 99 procent. De rijkste 75 miljoen mensen in de wereld hebben evenveel als de overige 7,5 miljard mensen bij elkaar opgeteld. In Nederland heeft de rijkste procent samen 30 procent van alle vermogen in handen. De rijkste 0,1 procent van Nederland heeft 11 procent van alle vermogen. Als ze sterven, want dat doen ook zij, gaan ze zonder zakken… Ilja Leonard Pfeiffer zei het mooi in het tv-programma ‘Zomergasten’: “Vrijheid kan alleen vrijheid zijn als je bij alles wat je doet eerst aan de ander denkt”. Daar zit de kneep. Het leven is écht heel eenvoudig, wanneer je éérst die ander ziet staan. Het is allemaal niet zo ingewikkeld… Echte liefde is oog hebben voor het geluk van de ander… Veel Tesla’s, veel voedselbanken.. teveel Tesla’s, teveel voedselbanken… Is aan anderen denken nou écht zo moeilijk?

…

Eigen inzet maakt het verschil
Wat wil je bijdragen aan de Wageningse samenleving?
WAGENINGEN – Soheil Yazdani Rad (35) komt uit in Iran. Hij is geboren en getogen in het noordelijke stadje Qaemshahr aan de Kaspische Zee, in de provincie Mazandaran. Op zijn zeventiende ging hij naar de universiteit om van zijn passie zijn beroep te maken: elektronica. Soheil: “Daarna ging ik terug naar mijn stad om een baan te zoeken in de computerwereld, maar ik vond niets. Toen moest ik verplicht het leger in”. Hij vervulde zijn militaire diensttijd anderhalf jaar in Teheran. Hij nam vervolgens zijn studie weer op om zich verder op te werken en vond een baan in Teheran. “Daar heb ik acht jaar gewerkt, leuk werk met medische instrumenten”.

Soheil Yazdani Rad kwam in de problemen, omdat hij overtuigd van de islam overging naar het christendom. “Toen moest ik het land verlaten, ik was er niet veilig meer. Dan ben je een crimineel met alle gevolgen van dien. Het was een moeilijke situatie. Als je in Iran als christen geboren wordt, is er niets aan de hand. Maar van islam naar christendom? Dat is onbespreekbaar. Dan kun je twee dingen doen: het stil houden of het land verlaten”, verzucht hij. “Als je geboren bent in jouw land, dan hou je van jouw land. Iran is zo’n mooi, hoog ontwikkeld land! Maar het is ongelukkig, zoals het daar nu loopt.

Ik ben legaal naar Turkije vertrokken. Nu ben ik tien maanden in Nederland en verblijf ik in Wageningen”. Hij is blij verrast door wat hij in Wageningen ziet: “Het lijkt hier sterk op mijn geboorteplaats: veel bomen, regen! Is dit Nederland of is dit Iran? Ik heb hier een heel gelukkig gevoel!” Hij kende hier niemand, totdat hij hier tegen een landgenoot opliep, die uit dezelfde stad Qaemshahr kwam. “Ik ga elke week naar de kerk. Ik speel gitaar, dat doe ik nu ook in de kerk”. Soheil wil niet stilzitten: “Ik wil mijn tijd niet verspillen, ik wil actief zijn, mij nuttig maken voor de lokale samenleving.

Ik voel me hier veilig, niemand die op mij jaagt. Ja, dat ene woord: vrijheid. Ik kan hier doen en denken wat ik wil. Daar heb je overal toestemming nodig van de overheid. Ach, dictators verdwijnen altijd. Is daar vrijheid, ja, dan ga ik terug naar Iran. Het is goed, maar eigenlijk niet”.

In een tijdelijk onderkomen woont hij nu met zijn vieren op één kamer. Daar mist hij privacy. Hij vervolgt: “Het gevoel van veiligheid heb ik nog nooit zo sterk gevoeld als hier. Ik kom hier zoveel vriendelijkheid tegen! Dat maakt me zó gelukkig. Dat wijst op vertrouwen tussen de mensen”.

Soheil wil met anderen een organisatie opzetten om vluchtelingen in heel Nederland te stimuleren in hun creativiteit: “Kunst is een unieke taal, die men overal verstaat. Vluchtelingen mogen niet werken, maar dit mag wel. Er zit zóveel kracht, talent en creativiteit onder deze mensen! Ik help mensen heel graag, dat maakt mij gelukkig! Die organisatie gaat er komen!”

Op dit moment is hij actief voor Welkom in Wageningen als verhuurder van fietsen aan vluchtelingen. Soheil: “Je hebt hier mogelijkheden genoeg, als je er maar naar zoekt!” Nee, uitzicht op een mooie toekomst in Iran, dat ziet hij nog niet gebeuren.

De wereld verandert. Dat is altijd al zo geweest, geen dag hetzelfde, altijd maar doorontwikkelen, uitvinden en verbeteren.

Je woonde met je dierbaren lekker ongestoord in je knusse huisje en je kon rustig je gang gaan achter je voordeur. Niemand die je stoorde of stiekem over je schouder meekeek. Het begrip ‘privé’ was zó vanzelfsprekend. Je had je eigen dingen en gedachten, waar geen mens iets mee te maken had.

Zoals gezegd: tijden veranderen. Van het analog(isch…)e tijdperk wandelen we nu inmiddels het digitale tijdperk binnen, of we het willen of niet. Oh, wat is dat toch allemaal handig, dat is geweldig! Zó makkelijk! Je hoeft geen brief meer te schrijven, welnee! Dus niet door de kou naar de brievenbus. Je stuurt heel simpel een e-mail, of nog beter: je stuurt appjes. Via websites gaat het natuurlijk ook heel makkelijk. Geen gesjouw met zware boodschappentassen, je gaat ontspannen naar de webshop. Boeken uit een boekwinkel? Ouderwets! Naar bol.com. Klik op de muis en het boek ligt morgen in de bus. Supermarkt? Ouderwets. AH brengt het naar je toe. Webshops: al die busjes komen het brengen. Druk op de weg! Zó makkelijk allemaal!

Zo kunnen we nog wel even doorgaan. Maar… er zit een keerzijde aan deze gemaksmedaille, dat is de ongemakkelijke andere kant. Wàt je ook doet, waar je ook bent: je laat je sporen achter op internet. Dat is kaasje voor talloze digitale spoorzoekers. Dat is digitaal goud waarmee veel geld te verdienen valt. Daar duikt het begrip ‘algoritme’ op. Alles wat je op internet doet, gaat er nooit meer af en wordt onthouden. Die algoritmes zorgen ervoor, dat men heel goed jouw internetgedrag kan zien. Daar stelt men zich op in en daar verzamelt men veel gegevens van jou.

Privé? Dat is een uitstervend begrip. Nieuwe generaties groeien op zonder ooit te weten wat privé is. In China is men daar al heel ver mee. De Chinese president Xi Jinping wil grip houden op al zijn landgenoten. Hoe hij dat doet? Heel gezellig! Mao pompte tijdens de Culturele Revolutie het rode boekje in de koppies van de Chinezen: analoog. Xi is zo lief: hij liet een app ontwikkelen. Deze app is de ‘populairste’ van China. Elke dag krijgen tientallen miljoenen gebruikers een ‘gouden quote’ van Xi op hun smartphone binnen. Ze kunnen dan zijn speeches terugkijken en quizvragen over zijn heerschappij beantwoorden en dat alles volgens een puntensysteem: een filmpje over Xi’s bezoek aan Frankrijk bekijken levert één punt op, een quiz foutloos beantwoorden tien punten. Die kun je dan weer inwisselen voor bijvoorbeeld kortingen op restaurants of toegangskaartjes voor bezienswaardigheden. Maar….. de app is meer dan een leuk speeltje. Bedrijven beoordelen hun werknemers op basis van hun dagelijkse scores om zo in de gunst te komen bij de overheid. Chinese scholieren klagen op internet dat ze door de directie zijn gestraft omdat ze weinig punten haalden. Ambtenaren moéten meedoen. Met weinig punten worden mensen afgerekend: moeilijk een hypotheek krijgen of een baan. De deur naar de digitale dictatuur is in China geopend…. Ach, en elke dag wordt jouw gezicht tig keren gezien en geregistreerd.. meer camera’s dan bomen!

En wij dan?

Misschien vind jij wel ergens een leuke, handige gezondheids-app, waarmee je gegevens van jezelf kunt zien en bijhouden. Dat kan stimulerend werken om verder te werken aan een gezond lijf. Maar dan …. blijken er tóch stilletjes gegevens van jou vastgelegd te worden. Die worden opgepikt door bedrijven om daar hun ‘voordeel’ mee te doen. Ze verkopen jouw gegevens, verdienen daar veel geld mee en … hup… daar komen op maat gesneden reclames op je af. Hoe lang moeten we nog wachten, voordat bijvoorbeeld zorgverzekeraars deze gegevens gebruiken om met jou af te rekenen? Goede, gezonde, gegevens op jouw app? Dan ga je wellicht minder betalen. Vallen de resultaten tegen of zijn er problemen? Ja, dan zul je misschien meer premie moeten betalen… We wachten het maar af. De Chinezen zijn ons voor, maar misschien worden wij wel een goede tweede in het volgen van jou…..  Ach, men weet alles allang van je. Geen muur of deur, die dat nog tegen kan houden. Privacy? Voorlopig alleen nog op het toilet. Maar denk om de geur..!

Mijn oren…, twee toch wel behoorlijke jongens aan mijn hoofd. Hun klus: het dragen van mijn bril? Of toch óók nog iets anders: horen, luisteren?

*Horen…? Daar kan ik niks aan doen, dat geluid komt als vanzelf mijn gehoorgang binnen, geeft een roffel op mijn trommelvliezen en mijn hersenen maken er dan hapklare brokken van voor mij, die daar vertaald worden tot begrepen kost. Er is de hele dag door zóveel te horen: radio, tv, muziek, verkeer, mensen en nog veel meer, dat het horen je soms vergaat.

Ik denk er wel eens over na wat je eeuwen geleden eigenlijk buiten op straat kon horen: het geratel van karren op de keien, het geroffel van paardenhoeven, de hamer van de smid, een loeiende koe, geluid van spelende kinderen. En verder… niet zoveel, lijkt me. Dat moet wel lekker rustig geweest zijn. Dat is grondig veranderd. Vraag dat maar eens aan mensen, die bij Schiphol of langs de A2 wonen. Als er niets meer te horen valt, ben je dood, doof, of… word je zenuwachtig, want stilte…. dat zijn we niet meer gewend in een tijd, dat mensen lawaai maken en de natuur geluid maakt. Lawaai-geluid. Mijn advies: ga maar eens naar een willekeurig natuurgebied in Noorwegen. Daar is het zó stil… je weet niét wat je hoort!! Dat kun je ook niet weten, want je hoort er écht niks!! Die sensatie zou ik iedereen gunnen, want dan kom je -heel bijzonder- dicht bij jezelf.

Maar dan… *Luisteren! Dat vind ik best heel moeilijk. Ooit hoorde ik de uitspraak: “Weet je waarom je twee oren hebt en maar één mond? Omdat je twee keer zo goed moet luisteren dan praten”. Ach ja, want alles wat ik zeg, dat weet ik allemaal al. Luisteren vraagt een andere, actieve houding. Ik zet mijn oren open, mijn hersenen aan en ik ben alert op het geluid, dat bij mij binnenkomt: de diepe zucht van mijn geliefde (heeft ze een probleem?), het kuchje van de gast (die wil aandacht?), het geritsel achter de deur naar die donkere gang (een inbreker?)

Luisteren…. ik oefen er veel op. Valt niet altijd mee. Wat vraagt dat geluid van mij? Wat wordt mijn reactie? In de tijd van iPhone, iPad, iPod en ( -helaas ook) iWorld- wordt er niet meer goed geluisterd. We zijn veel met ‘i’ (aai), met onszelf, bezig. Kijk maar eens in een vergadering. Iemand is aan het woord en daar gaan we al: “Ja, maar ik…..!!” En dan ben je alweer geblokkeerd, omdat je iets wilt vertellen, terwijl je het verhaal van de ander niet eens binnen laat komen. Ja, we zijn met elkaar vanuit de diepte naar de oppervlakte gekomen: zó oppervlakkig… “Hoe is het? Alles goed?” En men loopt door zonder verder een antwoord af te wachten. De knapste interviews op radio en tv vind ik dié interviews, waarbij je alleen de gast aan het woord hoort. De interviewer hoor en zie je niet. Coen Verbraak is daar een goed voorbeeld van. Dan word je wel gedwongen om te luisteren.

Dan is er volgens mij nog een andere, heel moeilijke vorm van luisteren. Luisteren naar binnen. Dat is luisteren naar jezelf, naar wie je écht bent. En dat vind ik niet eenvoudig! Weet je, we hebben vanaf het begin van de basisschool zó geleerd om ons gevoel, onze intuïtie, achter ons te laten en om in ons verstand te gaan zitten, dat we teveel denken en daardoor dus te weinig voelen. Denken blokkeert het gevoel. Niks intuïtie, niks creativiteit. Door heel stil te zijn voel ik wie ik ben. Echte stilte is contact maken met je zelf. Daar hoef je niet de bergen voor in of een week in een klooster, waar je de hele dag niks mag zeggen. Is trouwens wel een fijne ervaring…

Stilte kan soms ongemakkelijk zijn. Kijk maar naar het spreekwoord, wanneer er in een groepje mensen opeens een stilte valt. We zeggen dan “Er gaat een dominee voorbij”. Gevoel…. een geweldige, miskende bron, boordevol informatie, die we allemaal hebben. Grandioze ideeën bedénk je niet, die komen uit je verbeelding, je gevoel, zó maar naar boven, ze ‘schieten je te binnen…!’ Durf een beslissing te nemen vanuit je gevoel: de wereld gaat voor je open. Op school word je afgeleerd om naar je eigen gevoel te luisteren, om op je gevoel te vertrouwen. Nee, daar is geen ruimte voor. Daar leer je te doen wat een ander zegt. Kijk maar naar de vakken met gevoel: de creatieve vakken. Daar is steeds minder ruimte voor. Je gevoel filtert en het stuurt je naar de bron, die stilte heet, daar waar je grote krachtbron ligt. Zonder stilte ben je het contact met je zelf kwijt. …

Loop ik door de winkel, zie ik overal aanbiedingen vanuit alle hoeken naar mij schreeuwen: “Neem mij mee, dan krijg je er twee!”

Reclame… geld verdienen….. prikkelen, maakt niet uit hoevéél je koopt, àls je maar koopt!! Dat is de achterliggende boodschap. Ik denk, dat ik maar eens naar Expert ga om te vragen of ze me een tv zónder reclame kunnen leveren…. We leven met een heleboel mensen op een wereldbolletje en al die mensen willen het allemaal ‘goed’ hebben.

Bij veel mensen is het besef inmiddels doorgedrongen, dat we heel voorzichtig moeten zijn met wat er groeit en bloeit, met wat er in de grond zit en dat we stevig op de rem moeten trappen. Maar nee, hoor… We hebben juist een enorme industrie opgetuigd, die maar op één ding uit is: “Kom hiér met je geld!” Geld verdienen, steeds meer, en liefst nog wat erbij, maakt niet uit, als je maar verdient… Kom ik in een hotel: iedereen is vriendelijk voor mij (‘Kom hiér met je geld!’) Ga ik naar het restaurant: hetzelfde (‘Kom hiér met je geld!’). De grote loterijen maken me stapelgek met hun vervelende reclames (‘Kom hiér met je geld!’). Zo kan ik eindeloos doorgaan: reclames over brillen, gehoorapparaten, bedden, vliegvakanties, supermarkten vervuilen de radio en tv.

Geld is voor veel mensen een doel geworden, daar waar het ooit een handig ruilmiddel was. Ooit draaide de wereld om zijn as, nu om geld. Dat kost natuur en milieu vroeg of laat de kop. De reclame-industrie heeft zich tot een machtig, nauwelijks te passeren apparaat ontwikkeld. Maar waaróm moet je eigenlijk reclame maken? Wat is de zin daarvan? Moeten we dingen kopen die we niet echt nodig hebben? Moeten we de wereld dan dood- of leegverkopen? Veel mensen ergeren zich aan de reclameboodschappen, die de hele dag om je trommelvliezen zeuren of die je voor ogen krijgt. Niks van wat daar voorbij komt heb je echt nodig. Daar heb je het woord: nodig!

Willen we de wereld op adem laten komen, dan moeten we helemaal van die reclame-industrie af. Ja, het zal een flink aantal mensen hun baan kosten, maar zo doorgaan gaat ons allemaal op den duur alles kosten…. staan we samen met lege handen en een geplunderde aarde. Vroeg of laat zullen we er met elkaar toch aan moeten geloven: gaan we de ene kant op: ego-logisch? Of de andere kant: eco-logisch? Ego-logisch: genieten, consumeren, profiteren met oogkleppen op, totdat de boel spaak loopt. Eco-logisch: met beleid alleen dat eruit pikken, wat je écht nodig hebt. Neem een voorbeeld aan de dieren. Die laten zich de kop niet gek maken, ze nemen alleen wat ze nodig hebben.. Hoewel, een hamster…

Verbeter de wereld, begin met mezelf en laat de wereld weer rustig om zijn as draaien.